ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΕΣ

Η Ελληνική Επιτροπή Υδρογεωλογίας ανακοινώνει ότι συμμετέχει, πλέον, στις δραστηριότητες του Παγκοσμίου Συμβουλίου Υδατος, μέσω του Προέδρου της Καθ. Γ. Στουρνάρα, ο οποίος συμμετέχει στον Οργανισμό αυτό, εκπροσωπώντας το Πανεπιστήμιο Αθηνών, μετά από σχετική σύμβαση που υπέγραψε ο Αντιπρύτανης Καθ. Μ. Δερμιτζάκης. Με τον τρόπο αυτό, το Πανεπιστήμιο Αθηνών και η Ελληνική Επιτροπή Υδρογεωλογίας συμμετέχουν στη διεθνή κίνηση και προσπάθεια για το παγκόσμιο υδατικό και περιβαλλοντικό πρόβλημα και αποδεικνύουν την ευαισθησία τους και το συναίσθημα ευθύνης τους για τέτοια μεγάλα θέματα της ανθρωπότητας.

Γενικά για το Παγκόσμιο Συμβούλιο Υδατος

Το Παγκόσμιο Συμβούλιο Υδατος αποτελεί μια «…Διεθνή Δεξαμενή Σκέψης Υδατικής Πολιτικής…», με σκοπό την ενδυνάμωση της παγκόσμιας κινήσεως για τη βελτίωση της διαχειρίσεως των υδατίνων πόρων και υδατικών υπηρεσιών. Οι στόχοι του Συμβουλίου είναι:

• Ο καθορισμός μιας πλατφόρμας για ένα όραμα κοινής στρατηγικής στους υδάτινους πόρους και στη διαχείριση των υδατικών υπηρεσιών, στη βάση της αειφορίας και η προαγωγή της εφαρμογής αποτελεσματικών πολιτικών και στρατηγικών παγκοσμίως.
• Η προσφορά συμβουλών και σχετικής πληροφορήσεως σε Ιδρύματα και Κέντρα Αποφάσεων, σε θέματα αναπτύξεως και εφαρμογής πολιτικών και στρατηγικών αειφορίας υδατίνων πόρων και βιωσιμότητας υδατικών υπηρεσιών, με σεβασμό στο περιβάλλον και στην κοινωνική και φυλετική δικαιοσύνη.
• Η συμβολή στην επίλυση θεμάτων που σχετίζονται με διασυνοριακά ύδατα.

Η δράση του Συμβουλίου, μέχρι το 2006, είναι προσανατολισμένη σε προτεραιότητες τεσσάρων πεδίων για την υποστήριξη και πρόοδο των σχετιζομένων με το νερό στόχων της Αναπτύξεως της Χιλιετηρίδας των Ηνωμένων Εθνών. Οι στόχοι αυτοί είναι:

• Νερό, Ανθρώπινα Δικαιώματα και Πολιτικές
• Νερό, Ιδρύματα και Χρηματοδοτική Ικανότητα
• Υδατικές Υπηρεσίες και Υποδομή
• Νερό και Περιβάλλον

Ιστορικό του θέματος

Η Συνδιάσκεψη του ΟΗΕ για το Νερό στη MardelPlata (1977) ήταν η πρώτη και μοναδική διακυβερνητική συνδιάσκεψη, αφιερωμένη αποκλειστικώς στο Νερό, ένα ορόσημο στην ιστορία της υδατικής αναπτύξεως.

Η προηγούμενη Συνδιάσκεψη οδήγησε τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στη Διακήρυξη της Δεκαετίας Πόσιμου Νερού και Υγιεινής (1980)

Η ιδέα δημιουργίας ενός Παγκοσμίου Συμβουλίου Υδατος προτάθηκε, για πρώτη φορά, στη Συνδιάσκεψη του ΟΗΕ για το Περιβάλλον και την Ανάπτυξη στο Dublin και στο RiodeJaneiro (1992)

Η Διεθνής Ενωση Υδατικών Πόρων (IWRA) οργάνωσε μια ειδική συνεδρία στο 8^ο Παγκόσμιο Υδατικό Συνέδριο, στο Cairo (1994). Σ΄ αυτή θεσμοθετήθηκαν οι προπαρασκευαστικές υποδομές σχεδιάστηκαν οι απαραίτητες εργασίες.

Η Ιδρυτική Επιτροπή του Παγκοσμίου Συμβουλίου Υδατος σχηματίστηκε και ενεργοποιήθηκε στο Montreal και Bari (1995).

Το Παγκόσμιο Συμβούλιο Υδατος θεσμοθετήθηκε νομικώς και η βάση του ορίστηκε στη Marseilles (1996).

Ακολούθησαν η 1η Ενδιάμεση Σύσκεψη των μελών του Δ.Σ. στη Grenada (1996), το 10 Φόρουμ στο Marrakech, με την αντίστοιχη Διακήρυξη και η δημιουργία του οράματος για το νερό στον 21^ο αιώνα (1997), η 1η Γενική Συνέλευση των μελών στο Μόντρεαλ, στο πλαίσιο του 9^ου Παγκόσμιου Υδατικού Συνεδρίου της IWRA και η εκλογή των οργάνων (1997), η διοργάνωση της Διεθνούς Διασκέψεως για το Νερό και τη Βιώσιμη Ανάπτυξη, στο Paris, σε συνεργασία με την κυβέρνηση της Γαλλίας (1998) και το 2^ο Παγκόσμιο Φόρουμ στην Ολλανδία, με 5.700 αντιπροσώπους, 120 Υπουργούς και, μεταξύ των άλλων, τη Διακήρυξη της Χάγης για την Ασφάλεια του Νερού

Περισσότερα για το Παγκόσμιο Συμβούλιο Υδατος στο δικτυακό τόπο του

www.worldwatercouncil.org

που υπάρχει και ως σύνδεσμος (link) στον εδώ δικτυακό τόπο της

Ελληνικής Επιτροπής Υδρογεωλογίας

4^ο Παγκόσμιο Forum Ύδατος (4^thWorldWaterForum) – Μεξικό 2006

To 4^ο Παγκόσμιο Forum Ύδατος, μέλος του οποίου είναι και η Ελλάδα, εκπροσωπούμενη από το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, πραγματοποιήθηκε στην πόλη του Μεξικού, από τις 16 έως τις 22 Μαρτίου 2006, ως συνέχεια των προηγουμένων του Marrakech (1997), Hague (2000) και Kyoto (2003). Η διαδικασία της συνθέσεως των αποτελεσμάτων του Forum βρίσκεται σε εξέλιξη, όμως το Forum αποτέλεσε, για μια φορά ακόμη, μία σπουδαία ευκαιρία στο να επικεντρωθεί η παγκόσμια προσοχή στα ζητήματα τα οποία σχετίζονται με το νερό. Αναλυτικώς τα θέματα πλαίσιου εργασίας του Forum ήταν Το νερό για την Ανάπτυξη και την Πρόοδο, Εφαρμογή μιας Συνολικής Διαχειρίσεως των Υδατíνων Πόρων, Παροχή νερού και Υγιεινή για όλους, Η συμβολή του Νερού στην ανάπτυξη της Τροφής και το Περιβάλλον, Διαχείριση κινδύνων και οι προοπτικές που αντιμετωπίστηκαν ήταν Νέα Μοντέλα για την Οικονομική ενίσχυση των Τοπικών Πρωτοβουλιών σχετικών με το νερό, Ανάπτυξη Ιδρυμάτων και Πολιτικές Διαδικασίες, Δόμηση Ικανότητας και Κοινωνική Μάθηση, Εφαρμογή της Επιστήμης, της Τεχνολογίας και της Γνώσης, Στόχοι, Έλεγχος και Παρακολούθηση, Πραγματοποίηση Αποτιμήσεως

Ανατρέχοντας στα θέματα αυτά, μπορεί κανείς να διαπιστώσει καθαρά την παγκόσμια αγωνία, αλλά και την παγκόσμια προσπάθεια που γίνεται για να πειστούν οι κυβερνήσεις για μια σειρά βασικές αρχές, ειδικώς στο θέμα του νερού, στην κατεύθυνση της βιώσιμης αναπτύξεως, του περιορισμού της παγκόσμιας φτώχειας, του μετριασμού των αποτελεσμάτων της άνισης χωροχρονικής κατανομής της προσφοράς νερού και του διαφορετικού πολιτισμικού και αναπτυξιακού επίπεδου των λαών.

Το νερό για την Ανάπτυξη και την Πρόοδο

Το κύριο ερώτημα που απασχόλησε το forum ήταν το κατά πόσο τα παγκόσμια αποθέματα νερού, με δεδομένη την άνιση χωροχρονική κατανομή τους, είναι δυνατόν να διαχειριστούν και αναπτυχθούν κατά τέτοιο τρόπο ώστε, με υπεύθυνο τρόπο, να συμβάλουν στην ανάπτυξη και να ανακουφίσουν από την φτώχεια. Στο θέμα αυτό επιβεβαιώθηκε ότι η δυναμική του νερού, της ανάπτυξης, αλλά και της φτώχειας, είναι πολύ περίπλοκη και εξαρτάται σε πολύ μεγάλο βαθμό από συγκεκριμένες φυσικές, πολιτισμικές, επιστημονικές, πολιτικές και οικονομικές συγκυρίες. Φιλοδοξία του forum ήταν (και είναι, σε μόνιμο επίπεδο) να δώσει τα ερεθίσματα για μία εποικοδομητική συζήτηση καθώς και να ισχυροποιήσει την κατανόηση του ρόλου της διαχειρίσεως και της αναπτύξεως των υδάτινων αποθεμάτων στην οικονομική πρόοδο και την ανακούφιση από την φτώχεια, αφού η αντιμετώπιση της τελευταίας υπήρξε ο κύριος στόχος του forum.

Τα βασικά μηνύματα που ακούστηκαν, τεκμηριώθηκαν και γίνεται προσπάθεια να διεθνοποιηθούν και να εκλαϊκευτούν βρίσκονται στο προηγούμενο πλαίσιο και υπογραμμίζουν ότι: Η ασφάλεια και η ανάπτυξη του νερού απαιτεί ένα ελάχιστο επίπεδο υποδομών, Απαιτείται οικονομική ενίσχυση της χρήσης του νερού για την ανάπτυξη, Απαιτείται διευκρίνιση των ρόλων και των ευθυνών των αρχών και των τοπικών προμηθευτών, Η διαφθορά αποτελεί εμπόδιο στην ασφάλεια του νερού, Απαιτείται σεβασμός στην πνευματικότητα και την πολιτισμική αξία του νερού κατά την ανάπτυξη, Η απουσία συμμετοχής στην παγκόσμια προσπάθεια, δεν συνιστά αειφόρο ανάπτυξη, Απαιτείται διαχείριση των αποβλήτων για την καταπολέμηση της φτώχειας.

Εφαρμογή μιας Συνολικής Διαχειρίσεως των Υδάτινων Πόρων

Σημαντικά θέματα συζήτησης αποτέλεσαν οι πολυάριθμες και πολύπλοκες σχέσεις μεταξύ δραστηριοτήτων σχετιζομένων με το νερό και της προσπάθειας πιο αποτελεσματικής χρήσης του νερού ως ενός περιορισμένου φυσικού πόρου. Στην πραγματικότητα δεν υφίστανται προγράμματα δράσης ή συνταγές σε παγκόσμιο επίπεδο, τα οποία θα ακολουθηθούν προς πιο συνολικές προσεγγίσεις αναπτύξεως, διαχειρίσεως και χρήσης των υδάτινων πόρων. Παρ’ όλ’ αυτά, οι διάφορες χώρες και κοινότητες μπορούν να σχεδιάσουν πάνω σε ήδη υπάρχοντα προγράμματα, όπως αυτά της UNESCO και των συνεργαζομένων με αυτή διεθνών οργανισμών (π.χ. το Διεθνές Υδρολογικό Πρόγραμμα, σε συνεργασία και με τη Διεθνή Ενωση Υδρογεωλόγων) καθώς και να μάθουν από την εμπειρία των άλλων, αυξάνοντας τις πιθανότητες επιτυχίας.

Τα ανάλογα βασικά μηνύματα του forum, στο θέμα αυτό, ήταν: Οι κυβερνήσεις είναι αυτές που πρωτοστατούν στην ανάπτυξη ενός εθνικού σχεδίου διαχειρίσεως των υδατικών αποθεμάτων, στο πλαίσιο των αρχών του IWRM (IntegratedWaterResourcesManagement), …του οποίου όμως η υλοποίηση αποτελεί μία τοπική υπόθεση, Η οικονομική υποστήριξη του IWRM αποτελεί ευθύνη της κυβερνήσεως αλλά οι διεθνείς κοινότητες και οργανισμοί είναι πρόθυμοι να μοιραστούν το κόστος εάν πάρουν μέρος στην διαδικασία διαμορφώσεως και ελέγχου εφαρμογής, Η διασυνοριακή υδατική διαχείριση ίσως αποτελεί ένα κλειδί για την ειρήνη, Το υπόγειο νερό, ένας κρυμμένος πόρος, Η συνολική οικολογική και υδρολογική προσέγγιση να αποτελέσει μέρος των εκπαιδευτικών προγραμμάτων

Παροχή νερού και Υγιεινή για όλους

Η εξάπλωση των υδρευτικών συστημάτων καθώς και των αποχετεύσεων δεν απαιτεί ούτε υπέρογκα χρηματικά ποσά αλλά ούτε καινοτόμες επιστημονικές εφευρέσεις και τεχνολογικά επιτεύγματα. Η μείωση στο μισό του πληθυσμού χωρίς πρόσβαση σε νερό και εγκαταστάσεις υγιεινής φαίνεται να είναι κάτι το εφικτό, μέχρι το 2015. Οι φτωχοί άνθρωποι και οι φτωχές χώρες πρέπει να έχουν προτεραιότητα, ενώ οι πολιτικές που θα ακολουθηθούν θα πρέπει να εστιάζονται στην παρακίνηση και υποστήριξη δράσεων μέσω των διεθνών κοινοτήτων και οργανισμών.

Τα σχετικά βασικά μηνύματα διατυπώνουν ότι: Οι κυβερνήσεις έχουν την πρωταρχική ευθύνη για να κάνουν πραγματικότητα το δικαίωμα της ελεύθερης πρόσβασης στο νερό για όλους, συμπεριλαμβανομένης και των εγκαταστάσεων υγιεινής, Οι γυναίκες και τα κορίτσια ειδικότερα πλήττονται περισσότερο από την έλλειψη εγκαταστάσεων υγιεινής, Η οικονομική ενίσχυση της προσβάσεως σε νερό από όλους, απαιτεί αλληλεγγύη και καινοτόμους μηχανισμούς, Απαιτείται αποκέντρωση των κυβερνήσεων: τοπικές υπηρεσίες και συμμετοχή διεθνών κοινοτήτων και οργανισμών, Απαιτείται αμφισβήτηση των πολιτικών που ακολουθούνται σήμερα: ζήτημα πολιτικών αποφάσεων, Απαιτείται έλεγχος και παρακολούθηση της εξελίξεως σε κάθε πλευρά του υδατικού προβλήματος, Οι τεχνολογίες αποδεικνύονται χρήσιμες μόνο όταν η προσφορά τους συμβάλλει στην αειφορία και τον σεβασμό της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.

Το νερό για τη Τροφή και το Περιβάλλον

Η ανάγκη των ανθρώπων σε νερό, είναι πολύ μεγαλύτερη από την ποσότητα που απαιτείται μόνο για πόσιμο, για πλύσιμο και άλλες οικιακές ανάγκες. Υπολογίζεται ότι απαιτείται περίπου 70 φορές μεγαλύτερη ποσότητα νερού για την ανάπτυξη της τροφής ενός ατόμου, από εκείνη την ποσότητα η οποία απαιτείται για τις οικιακές ανάγκες. Ακόμα περισσότερο νερό απαιτείται για την διατήρηση εκείνων των υπηρεσιών του οικοσυστήματος χωρίς τις οποίες ο τρόπος ζωής μας δεν θα ήταν αειφόρος. Οι τεχνολογίες είναι διαθέσιμες και αποτελεσματικές εάν και εφόσον χρησιμοποιούνται καταλλήλως. Απαιτείται αλλαγή κατευθύνσεως ως προς τον τρόπο με τον οποίο διαχειρίζονται οι φυσικοί πόροι.

Βασικά μηνύματα του forum: Οι εξουσιοδοτημένες εταιρίες νερού να βελτιώσουν την απόδοσή τους, Η οικολογική χρήση του νερού θα αυξήσει την ασφάλεια της τροφής, Η χρηματοδότηση του αρδευτικού νερού απαιτεί κατανόηση και των άλλων υδατικών αναγκών, Εξισορρόπηση των αναγκών για τις καλλιέργειες και το περιβάλλον, Επενδύσεις στην διαχείριση του νερού άρδευσης στην Υπο–Σαχάρια Αφρική: Διάγνωση των τάσεων και των ευκαιριών, Η συμμετοχή των νέων στην περιβαλλοντική εκπαίδευση αποτελεί μία χρήσιμη στρατηγική, αλλά όχι επαρκή, Ποιότητα νερού και οικοσυστήματα, Πληρωμή για περιβαλλοντικές υπηρεσίες, Νέες πηγές, καλά νέα;

Διαχείριση κινδύνων

Οι κίνδυνοι οι οποίοι σχετίζονται με το νερό αυξάνονται λόγω της αυξήσεως του πληθυσμού, των πρακτικών δημιουργίας οικισμών, της προόδου των οικονομιών, αλλά και των κλιματικών μεταβολών. Η διαχείρισή τους συνοψίζεται στα εξής:

Βασικά μηνύματα του forum: Αυξημένοι κίνδυνοι απαιτούν δράση σε κάθε επίπεδο, Ο διαμάχες κάθε φύσης πρέπει να αντιμετωπιστούν, Έλεγχος και παρακολούθηση, παγκόσμιος καταμερισμός για τοπική πρόσβαση, με υδρο-μετεωρολογικά στοιχεία ως βάση, Καλλιέργεια μίας «κουλτούρας κινδύνου», Προσαρμοσμένες υποδομές: συνολική αντιμετώπιση των κλιματικών μεταβολών και των προσεγγίσεων του οικοσυστήματος, Έκτακτη αντιμετώπιση: προετοιμασία, ευθύνες, συνεργασία και μακροπρόθεσμη αντιμετώπιση, Τα αποθέματα των υπόγειων νερών βρίσκονται και αυτά σε κίνδυνο

Το Πανεπιστήμιο Αθηνών, μοναδικός εκπρόσωπος από την Ελλάδα στο Παγκόσμιο Συμβούλιο Νερού, συμμετέχει στην παγκόσμια αυτή προσπάθεια, μέσω του Τμήματος Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος (αλλά και από τη δραστηριότητα και άλλων Τμημάτων, όπως του Τμήματος Χημείας, σε θέματα ποιοτικής επιβαρύνσεως των υδατικών συστημάτων). Η συμμετοχή αυτή αφορά τη συνεργασία με την Ελληνική Επιτροπή Υδρογεωλογίας (Ελληνικό Τμήμα της Διεθνούς Ενώσεως Υδρογεωλόγων-InternationalAssociationofHydrogeologists-IAH) στα προγράμματα συνεργασίας της τελευταίας με την UNESCO και την ευθύνη συντονισμού της Μεσογειακής Ομάδας Εργασίας της Επιτροπής Υδρολογίας Διερρηγμένων Πετρωμάτων της ΙΑΗ. Επίσης, τη συνεργασία με τον καθηγητή του Τμήματος Υδραυλικής και Τεχνικής Περιβάλλοντος και, επί πλέον, Συντονιστή της Εδρας και Δικτύου της UNESCO του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης κ. Ι. Γκανούλη. Τέλος, το Τμήμα συμμετέσχε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή COST 620 Vulnerabilityandriskmappingfortheprotectionofkarsticaquifers, όσα χρόνια λειτούργησε η Επιτροπή αυτή και συνεχίζει τις συμμετοχές στις δράσεις COST.

Γεώργιος Κ. Στουρνάρας

Καθηγητής Υδρογεωλογίας και Τεχνικής Γεωλογίας

Πρόεδρος Ελληνικής Επιτροπής Υδρογεωλογίας